Die Kriegschronik der polnischen Reporterin Aurelia Wyleżyńska dokumentiert eindrucksvoll ihre Erlebnisse während der Besetzung Warschaus ab September 1939. Furchtlos beschreibt sie das Geschehen und hinterlässt ein bedeutendes historisches und literarisches Zeugnis, das bis zu ihrem Tod im Warschauer Aufstand 1944 reicht.
Das Buch "Die Zauberstadt" der heute nahezu unbekannten polnischen Schriftstellerin, Journalistin und Übersetzerin Aurelia Wyleżyńska aus dem Jahr 1929 handelt von einer jungen Frau, die nach einer gescheiterten Beziehung aus Warschau nach Paris flieht, um in der Anonymität der Großstadt Vergessen zu finden. Ihr Schmerz und ihre Trauer halten sie gefangen. Doch die Stadt zieht sie in ihren Bann. Sie sucht sich eine neue Wohnung, streift durch die Straßen und Parks, besucht Geschäfte, Märkte, Museen, Theater und Revuen. Im Paris der 1920er Jahre beginnt für Maria ein neues Leben. Die „Zauberstadt“ ist der erste ins Deutsche übersetzte Roman dieser vergessenen Autorin, deren Werk von Multikulturalität und europäischer Zugehörigkeit zeugt.
„Kroniki wojenne” Aurelii Wyleżyńskiej to niecodzienny dziennik z czasów II wojny światowej, ujęty w formie reportażu. Zapiski, tworzone na gorąco, uchwycają ulotne wrażenia oraz doświadczenia grozy i śmierci, stanowiąc ponadczasowe świadectwo terroru oraz portret psychologiczny polskiego społeczeństwa pod niemiecką okupacją. Autorka, która tragicznie zmarła w trzecim dniu Powstania Warszawskiego, pragnęła, aby jej Kroniki zostały opublikowane. Po jej śmierci dziennik został zapomniany, a teraz, po siedemdziesięciu siedmiu latach, jeden z najważniejszych polskich tekstów wojennych wraca do czytelników. Wyleżyńska pisała: „Postanowiłam być kronikarką niszczonego przez barbarzyńskie hordy miasta i muszę zbierać dokumenty, gdzie się da”. Jej Kroniki wyróżniają się nie tylko w kontekście epoki, ale także w literaturze polskiej i światowej. Forma i treść tego dzieła plasują je wśród najbardziej poruszających tekstów wojennych. Autorka unika ocen, ukazując kontekst i złożoność okoliczności, które prowadzą do okrucieństwa, apatii, bezradności czy heroizmu. To dzieło może być uznane za „polskie sumienie” czasów II wojny światowej, a twórczość Wyleżyńskiej za najważniejszego kandydata do tego miana.