Dwa stulecia istnienia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich ukazane są w formie montażu świadectw. Książka zawiera bogaty wybór ilustracji oraz zapisów, zarówno drukowanych, jak i rękopisów, pochodzących z dzienników, wspomnień, listów, dokumentów, wywiadów i tekstów prasowych, a także nagranych relacji. Staranny dobór materiałów tworzy kompozycję odzwierciedlającą historię instytucji, od pomysłu jej utworzenia po współczesność. Czytelnik znajdzie tu m.in. listy Józefa Maksymiliana Ossolińskiego oraz cesarza Austrii Franciszka I, a także anegdotyczne wspomnienia współpracowników hrabiego. Publikacja oddaje głos świadkom wydarzeń związanych z Ossolineum na przestrzeni lat. Książka powstała we współpracy z Ośrodkiem KARTA. Wspomnienia Ambrożego Grabowskiego przytaczają charakterystyczną wizytę hrabiego Ossolińskiego u oo. Dominikanów w Krakowie, gdzie spotkał się z niechętnym przyjęciem ze strony nowicjuszy. Hrabia, domagając się katalogu, został zignorowany, a klerycy czujnie obserwowali jego ruchy. Po nieudanej próbie przeglądania książek, Ossoliński opuścił salę, zauważając, że był traktowany z podejrzliwością. Jego refleksje na temat tej wizyty ukazują nie tylko trudności, z jakimi się zmagał, ale także humorystyczny aspekt sytuacji.
