Przemysław Urbańczyk Books

This groundbreaking comparative history of the early centuries of Bohemia, Hungary and Poland sets the development of each polity in the context of the central European region as a whole. Focusing on the origins of the realms and their development in the eleventh and twelfth centuries, the book concludes with the thirteenth century when significant changes in social and economic structures occurred. The book presents a series of thematic chapters on every aspect of the early history of the region covering political, religious, economic, social and cultural developments, including an investigation of origin myths that questions traditional national narratives. It also explores the ways in which west European patterns were appropriated and adapted through the local initiatives of rulers, nobles and ecclesiastics in central Europe. An ideal introduction to the essential themes in medieval central European history, the book sheds important new light on regional similarities and differences.

Wojciech, Otto i Bruno – dwóch biskupów i cesarz; dwóch misjonarzy uwikłanych w politykę i polityk z ambicjami misyjnymi; dwóch moralnych rygorystów i pragmatyk władzy; dwóch wizjonerów męczeństwa i wizjoner polityczny. Ich zazębiające się ze sobą życiorysy stanowią typowy dla wczesnośredniowiecznych elit splot uwarunkowań wynikających ze zderzenia religijnej ortodoksji z brutalnością codziennego życia, wzniosłych ideałów z realiami politycznymi oraz strategicznego wizjonerstwa z pragmatyką doraźnych działań. Każdy z nich na swój sposób wpłynął na wczesną historię państwa piastowskiego. Ich wizyty, choć rozciągnięte na dwanaście lat (997–1009), były ogniwami jednego łańcucha wzajemnie powiązanych ze sobą wydarzeń silnie uwikłanych w wielką politykę, znacznie wykraczającą poza samą arenę środkowoeuropejską. Tom pierwszy tej „trylogii” poświęcono praskiemu biskupowi Wojciechowi Slavnikowicowi i jego dwóm braciom, którzy w 997 r. spotkali się w Polsce jako emigranci uciekający przed despotycznym władcą Czech.

Wszyscy swoiście współmieszkamy z naszymi przodkami czy też dosłownie chodzimy po ogromnym „cmentarzysku”, jakim jest gleba zawierająca nieidentyfikowalne dziś mikroelementy chemiczne i mineralne pochodzące ze zwłok miliardów ludzi, którzy żyli przed nami, a którym przyroda tylko czasowo „użyczyła” materii do budowy ich ciał. Część z nich została rytualnie potraktowana i pogrzebana. Ta książka jest wynikiem fascynacji ogromną wielorodnością emocji, którymi ludzie reagują, i praktycznych działań, jakie podejmują, kiedy stają wobec materialnych konsekwencji śmierci, tj. zwłok, z którymi trzeba coś zrobić. Jakie było pochodzenie specyficznie ludzkiego traktowania martwych ciał? Jak różne kultury historyczne traktowały materialne szczątki zmarłych? Jakie są współczesne trendy w nieortodoksyjnym traktowaniu zwłok? To tylko niektóre z rozważanych tu zagadnień.

Svou příslušnost ke slovanské jazykové skupině dnes obvykle vnímáme jako samozřejmou danost. Jak ale vlastně došlo k tomu, že se polovina Evropy stala v relativně krátkém období mezi 6. a 9. stoletím slovanskou? Kým oni Slované vlastně byli a kde se vzali? Středoevropští historikové a archeologové už řadu desetiletí obvykle nacházejí poměrně jednoduchou odpověď v jejich příchodu z oblasti východního Polska a západní Ukrajiny. Už jen prosté upozornění na omezený populační potenciál tohoto regionu, jehož obyvatelé rozhodně nemohli v krátkém čase zaplavit podstatnou část Evropy, ale dává tušit, že tradiční výklad je přinejmenším zjednodušující. Jen málo prozatím vnímáme, že se těmito otázkami zabývají i renomovaní učenci v zahraničí, kteří nezřídka přinášejí odlišný pohled ukotvený v kulturně-antropologickém rámci. Varšavský profesor Przemysław Urbańczyk požádal čtyři z nich o krátkou rekapitulaci jejich pohledu. Výsledkem je tato knížka, která jako celek nepřináší definitivní odpověď, ale intenzivně vybízí k novému svobodnému uvažování.