Explore the latest books of this year!
Bookbot

Gabriela Matuszek

    December 31, 1953
    Maski i demony wczesnego modernizmu
    Wiek (nie)męski
    • Tom szkiców Gabrieli Matuszek zawiera teksty publikowane w ciągu kilkunastu lat i obejmuje bogaty wachlarz zagadnień. Książka składa się z kilku kręgów tematycznych. Pierwszy, zatytułowany Męskość i polityka, najbardziej obszerny, zawiera teksty poświęcone porównawczej analizie ważnych powieści polskich i europejskich, podejmujących istotne tematy społeczne, polityczne i egzystencjalne (M. Houellebecqa, J.M. Coetzeego, G. Grassa, B. Schlinka, H.U. Treichela, S. Chwina, A. Libery, P. Huellego), jak również interpretacje utworów Macieja Słomczyńskiego i Szczęsnego Wrońskiego, których tematem jest rozpoznanie mechanizmów politycznego zniewolenia. Autorkę interesuje zagadnienie, czy i na ile literatura może być narzędziem ocalenia zdegradowanego świata, czy potrafi jeszcze podejmować wielkie moralne tematy, obnażać prawdy prywatnej i zbiorowej biografii, pokazywać mechanizmy polityki (oraz jej związki z erotyką) ? i w jaki sposób to robi. W drugiej części, zatytułowanej Wyobraźnia i poezja, zawarte zostały interpretacje książek, która Autorka uważa za warte wprowadzenia w szerszy czytelniczy obieg. Jest tu mowa m.in. o znakomitej a niedocenionej pisarce Katarzynie Turaj-Kalińskiej, świetnej poezji Józefa Kurylaka i Wiesława Kulikowskiego, interesującej nowatorskiej propozycji Michała Zabłockiego czy fascynującej powieści Brygidy Helbig Inna od siebie. Kolejna część książki przedstawia fenomen pierwszej w Polsce ?szkoły pisarzy? (Studium Literacko-Artystycznego działającego na Uniwersytecie Jagiellońskim od 1994 r.), której Autorka jest założycielką i którą do dziś kieruje. Znalazły się tu dwa interesujące wywiady oraz obszerny szkic poświęcony historii studium, którego wykładowcami byli najwybitniejsi polscy twórcy i krytycy, a wielu wychowanków zdobyło prestiżowe nagrody literackie. Rozdział Uczniowie poświęcony jest omówieniom książek absolwentów i absolwentek SLA, znacząca część przypada tu na promowanie debiutów. Ważnym tematem książki jest także twórczość wybitnego tłumacza literatury polskiej, Henryka Bereski, omawiana w szkicach poświęconych jego biografii, działalności translatorskiej oraz poezji. Istotne miejsce zajmuje tu również zapis wywiadu udzielonego Autorce w 1996 r. Ostatnia część, O sztuce, zawiera trzy obszerne eseje poświęcone malarstwu artystów wyznaczających różne przestrzenie myśli, wyobraźni i techniki malarskiej: Janowi Vermeerowi, Andy?emu Warholowi i Grzegorzowi Stecowi. Książkę zamyka posłowie pióra Wojciecha Kudyby.

      Wiek (nie)męski
    • W tym napisanym z niesłychanym znawstwem i pasją tomie szkiców naukowych Gabriela Matuszek przygląda się literaturze wczesnego modernizmu z perspektywy psychoanalitycznej, antropologicznej, kulturowej i genderowej. Książka składa się z artykułów monograficznych, poświęconych poszczególnym pisarzom polskim i obcym (Wyspiańskiemu, Ibsenowi, Przybyszewskiemu, Żeromskiemu i Alinie Świderskiej), w których badaczka analizuje i interpretuje albo pojedyncze dzieła, albo całokształt twórczości pod określonym kątem. W innych tekstach autorka rozpoznaje i diagnozuje manifestujące się w literaturze zjawiska kulturowe i społeczne, także te wyparte bądź tabuizowane. To teksty o emancypacyjnych działaniach kobiet w Galicji, o neurotykach, histerykach i narcyzach w prozie artystowskiej, o inceście w literaturze przełomu XIX i XX wieku, o znaczeniach i kontekstach tańca w kulturze i literaturze, pokazane z wielu interesujących perspektyw. Klamrą spinającą te rozważania są motywy masek i demonów, które należy także traktować jako metaforą metodologicznego podejścia autorki, którą interesuje to, co ukryte pod powierzchnią tekstu, pod maską klisz i kulturowych schematów, gier tożsamościowych dręczących destruowany podmiot i jego ciało; co podświadome i w tym sensie „demoniczne', bowiem działające z ukrycia, skłaniające więc do głębszych interpretacji. (z recenzji prof. UAM. Brygidy Helbig-Mischewski)

      Maski i demony wczesnego modernizmu