Miron Białoszewski Books

On August 1, 1944, Miron Białoszewski, later to gain renown as one of Poland’s most innovative poets, went out to run an errand for his mother and ran into history. With Soviet forces on the outskirts of Warsaw, the Polish capital revolted against five years of Nazi occupation, an uprising that began in a spirit of heroic optimism. Sixty-three days later it came to a tragic end. The Nazis suppressed the insurgents ruthlessly, reducing Warsaw to rubble while slaughtering some 200,000 people, mostly through mass executions. The Red Army simply looked on. Białoszewski’s blow-by-blow account of the uprising brings it alive in all its desperate urgency. Here we are in the shoes of a young man slipping back and forth under German fire, dodging sniper bullets, collapsing with exhaustion, rescuing the wounded, burying the dead. An indispensable and unforgettable act of witness, A Memoir of the Warsaw Uprising is also a major work of literature. Białoszewski writes in short, stabbing, splintered, breathless sentences attuned to “the glaring identity of ‘now.’” His pages are full of a white-knuckled poetry that resists the very destruction it records. Madeline G. Levine has extensively revised her 1977 translation, and passages that were unpublishable in Communist Poland have been restored.

Innovative and playful, the poetry of Miron Białoszewski is celebrated in this comprehensive collection of new translations, showcasing his unique style and significant contributions to postwar Polish literature. Known for his challenging yet rewarding work, Białoszewski's poems, short prose, and original playlets reflect a rich literary heritage alongside contemporaries like Miłosz and Szymborska. Translators Clare Cavanagh and Alissa Valles present the first full-length English collection, capturing the essence of Białoszewski's artistic journey from his debut to later volumes.

W roku setnych urodzin Mirona Białoszewskiego Jakub Pszoniak przygotowuje w serii 44. Poezja polska od nowa wybór Z dnia robię noc. To nowe otwarcie serii, w której wcześniej ukazały się m.in. książki: Zuzanny Ginczanki, Jarosława Iwaszkiewicza, Anny Kamieńskiej, Tadeusza Nowaka, Władysława Sebyły, Anny Świrszczyńskiej i Adama Ważyka.

Miron Białoszewski (1922-1983) erster Gedichtband von 1956 wurde sofort als literarisches Ereignis angesehen. Wie aus dem Nichts tauchte ein reifer, origineller Dichter auf, der überraschend neue Themen aus der Alltagswelt in die Poesie einbrachte. Ende der 50er Jahre häuften sich die Sprachexperimente einer „linguistische Poesie“, deren wichtigster Vertreter Białoszewski war. In den 60er Jahre entwickelte er eine in Vers gesetzte Prosa, die in die „Erinnerungen aus dem Warschauer Aufstand“ (1970) mündete. Die Auswahl aus Białoszewskis Werk enthält vor allem Gedichte, daneben ein paar Prosastücke sowie zwei poetologische Texte, die sich auf die Experimente mit der poetischen Sprache beziehen.

Der zweisprachige Band stellt anhand von vier in sich geschlossenen Zyklen das lyrische Spätwerk von Miron Białoszewski (1922-1983) vor. In den Gedichten der 70er und 80er Jahre wandelt sich der grammatikaffine Manierist, von der Kritik zum Wortführer einer polnischsprachigen Avantgarde erkoren, zum abgeklärten, bisweilen spröden Realisten. Verkörpert in Frauengestalten, wendet sich die Stimme von Miron Białoszewski als "Tante Angela" und die "Alte aus der Platte" alltäglichen Ereignissen zu, wie sie sich den Bewohnerinnen und Bewohnern eines Plattenbaus in "Rüpelsheim" präsentieren, und stellt diese als Popanze mal intimer, mal sozialistischer, immer aber grotesker Banalität voller Komik aus.

Zanim napisał Pamiętnik z powstania warszawskiego, był dziennikarzem. Na każdym rogu ta sama truskawka to zbiór nigdy niepublikowanych w formie książki tekstów prasowych Mirona Białoszewskiego. Jego reportaże, impresje reporterskie i wywiady ukazywały się przez niemal pięć lat na łamach „Kuriera Codziennego”, „Wieczoru Warszawy” i „Świata Młodych”. W czerwcu 1946 roku Białoszewski rozpoczął swoją dziennikarską przygodę artykułem napisanym z obozu studentów w Leśnym Zdroju: „Placówka uniwersytecka, położona o trzy kilometry od granicy polsko-czeskiej, pośród dość znacznej ilości repatriantów, ale jeszcze większej Niemców (zawsze pewnych siebie) (...)”. Prowadził czytelników powstańczymi szlakami Starego Miasta („Jeszcze jeden skok przez wyłom na śmietnik, na stołek i… Rybaki 5. Można wyjść na ulicę”). Wszedł na szczyt spalonego wieżowca Prudentialu – przedwojennego symbolu nowoczesności, i chodził po jego belkach konstrukcyjnych niczym linoskoczek, co uwiecznił na zdjęciu fotoreporter, a my przerobiliśmy zdjęcie na rysunek i umieściliśmy go na okładce książki. Narzekał na zaśmiecenie stolicy plakatami („»Uśmiech mody« uśmiecha się do nas co pięć metrów”), opisał warszawskich sprzedawców oszukujących na wadze dorszy („na kilogramie ryb brakuje bardzo często po dwadzieścia deka”) i zachwycał się Oresteją wystawioną przez Teatr Polski. „Chór dziewic w barchanach, bogowie we flaneli, ale Atena w jedwabiu” – pisał o kostiumach aktorów. W cyklu wywiadów pytał mieszkańców stolicy o warunki pracy, pensje, mieszkanie. Osiemnastoletnia Hanna Pitrasiewicz, piaskarka w „płaszczyku wiatrem podszytym”, cieszy się, że kupiła ziemniaki na zimę. Danuta Plebanek, dziewiętnastolatka pracująca w księgarni, marzy o nauce zawodu, ale teraz „musi ze swoimi planami poczekać. Choć straciła tyle lat przez wojnę”. Teksty Białoszewskiego przypadłyby do gustu futurystom: „Migają półnadzy robotnicy niosący narzędzia. W dużej hali działu mechanicznego stoi pośrodku na specjalnym rusztowaniu kadłub naprawionej barki. Obok w dziale kotlarsko-kowalskim miarowy łoskot. W fontannach iskier lśnią stalowe młoty. Wznoszone silnie oburącz mijają się z rozpaloną twarzą – do góry – zamach – w dół…”. I socrealistom: „Marszałkowska uniesie dalej jezdnię ponad nowym Dworcem Gdańskim (nr 6) i wpłynie szeroką rzeką asfaltu na Żoliborz, niosąc jakby w nurtach tej jezdni między nowoczesne, gładkie olbrzymy bloków mieszkalnych odbicia kolumnad i attyk starych, empirowych pałaców”. Na każdym rogu ta sama truskawka to opowieści o mieście dźwigającym się z popowstańczej pożogi i o ludziach straumatyzowanych wojną, którzy próbują ułożyć sobie życie na nowo. To również dokument czasu o zmianach politycznych, które znalazły odbicie w prasie – od tekstów, w których poeta-reporter mógł bawić się językiem, po socrealistyczne produkcyjniaki. Białoszewski pokazuje

Najważniejsze wydarzenie literackie 2012 roku!Nikt nie mógł przeczytać Tajnego dziennika wcześniej. Cała twórczość Białoszewskiego to osobliwy pamiętnik.To dzieło - ze względu na stopień szczerości i samoobnażenia - mogło zostać wydane dopiero kilkadziesiąt lat po śmierci poety. W swojej „domowej epopei” Białoszewski przygląda się ludziom, znanym i nieznanym. Przygląda się również sobie, odsłania bujne życie towarzyskie, artystyczne, prywatne, erotyczne. Grzesznik, który „grzech” swój wybrał i przełamał tabu. Optymista, któremu życie nie oszczędziło męczarni, choroby i samotności.

Jazyková stránka veršů Białoszewského je pouze klíčem k hlubšímu pochopení jeho poetiky, k interpretaci obrazu a všech složek textů, které básník předkládá čtenářům. Základní směr při výkladu i těch nejméně jasných, nejkomplikovanějších básní je třeba hledat v životní realitě, nedat se zmást bizarností, groteskností obrazu, hlavolamovou krkolomností záznamu. Vodítkem může být básníkův výrok: „Metafora neboli můstek mezi mešitou a chodbou“. PAPUČOVÁ HISTORKA chodil jsem v papučích na rozpadnutí říkali mi: "přestaň" - nejvíc . . .cký a . . .ová říkal jsem" ty vydrží všechno levá jako . . .cký, pravá jako . . .ová jednou koukám: levá se mi poroučí¨ rychle ji sundám chodím ve výčitkách už je pozdě ...ová říká: "s . . .ckým je to špatný, umřel teď je řada na mně" povídám: zul jsem tě včas