Stefan Themerson Books

Letters, diaries, drawings and official documents tell the wartime story of Franciszka and Stefan Themerson, artists, writers and film-makers.In 1938 Franciszka and Stefan Themerson moved from Warsaw to Paris. Who were they? They made avant-garde films in Poland in the 1930s. She was a painter, he was a writer. Why did they go to Paris? Because Paris was the centre of the art world, and as Stefan "if one wrote, painted or made films, one had to be in Paris".When the war broke out, they volunteered for the Polish Army. Stefan stayed in France, Franciszka escaped to London withthe Polish Government in Exile. They were separated until the summer of 1942. 150 of their letters survive, as do 150 telegrams, Stefan's diaries, official documents, and Franciszka's drawings, which she called 'Unposted Letters', and which provide the title of this book.The documents in this beautifully produced and illustrated book articulate the inner life of two remarkable individuals borne on an erratic current of events over which they hadno control. In London, they made two more films. And after the war, they founded the Gaberbocchus Press and published books by Alfred Jarry, Kurt Schwitters, Bertrand Russell among others, as well as their own, startlingly original works. De Harmonie, Amsterdam

When an unknown black poodle inexplicably explodes in philosophy professor Timothy Chesterton-Brown's back yard--paralyzing the professor and killing his guest--the "mystery of the sardine" begins. Its solution will involve such unwitting detectives as a twelve-year-old mathematician, his mother, his beloved, a palmist named Miss Prentice, and a bureaucrat dubbed the Minister of Imponderabilia. The clues they unearth--drawing on logic, the occult, intuition, and everything in between--lead them far away from the tiny seaside town where they begin. We follow them to Majorca, Rome, Warsaw, and London, but in the end, the solution lies beyond even the furthest and most magical reaches of reason.

Tells the tale of a writing desk that one day 'grabbed two pairs of shoes/ran downstairs, and took flight', escaping into the countryside with its owners in barefoot pursuit.

With beautiful illustrations, this delightful story is full of nostalgia and humour. Originally published in 1950 by Polish avant-garde artists Stefan and Franciszka Themerson this is a charming replica miniature chapter book.

Franciszka i Stefan biorą ślub w roku 1931. Razem tworzą pięć filmów, w których wykorzystują eksperymentalne techniki fotograficzne, rozwijane przez Stefana od roku 1928. Jednym z wynalazków Stefana jest „stół trikowy” – statyw do aparatu, który pozwala Themersonom tworzyć ruchome fotogramy. Themersonowie uznawani są za czołowe postacie awangardowego kina w Polsce lat trzydziestych – nie tylko tworzą filmy, lecz także wydają dwa numery czasopisma „f.a.” [film artystyczny]. Tematem pierwszego numeru jest nowe kino angielskie, a drugiego – francuskie. Stefan i Franciszka odwiedzają filmowców w Londynie i w Paryżu, a wybrane prace przywożą do Warszawy. Zarabiają na życie, tworząc książki dla dzieci – Stefan je pisze, a Franciszka ilustruje. Ich prace nie przypominają książek dla dzieci, które znamy. Nie ma w nich czarodziejów ani wróżek. Magiczne jest w nich to, co możemy znaleźć w codzienności: cegły, elektryczność, alfabet czy poczta. W 1938 roku Themersonowie wyjeżdżają z Warszawy, by kontynuować pracę w Paryżu. Współwydawcą książki jest Żydowski Instytut Historyczny

Filozoficzna opowieść o wątku kryminalnym. Rozpoczyna się w Londynie, w jesienny poranek 1938 roku, gdy spod komisariatu policji na Paddingtonie wyrusza Tom Harris, za którym podążają w pewnej odległości dwaj policjanci w cywilu, a jeszcze dalej narrator powieści. To postępowanie śladami dość tajemniczego tytułowego bohatera trwa przez ponad dwadzieścia pięć lat, w ciągu których natykamy się na Toma Harrisa wcielającego się w tak rozmaite i nieoczekiwane role, jak fryzjer zajęty konstruowaniem maszyny do strzyżenia włosów, kelner w chińskiej restauracji, opuszczony mąż arystokratki czy 'il professore Harris' na uniwersytecie w Genui. W osobliwych dziejach tego życia Themerson daje wyraz swemu filozoficznemu spojrzeniu na świat i ludzi, skłania do zadumy nad niejednym problemem ludzkiej egzystencji.

Tekst Stefana Themersona O potrzebie tworzenia widzeń został opublikowany po raz pierwszy w 1937 roku w drugim numerze f.a., pisma Spółdzielni Autorów Filmowych, założonego przez Themersonów w tymże roku (Stefan był redaktorem naczelnym, a Franciszka redaktorem artystycznym). Jest to najważniejszy tekst teoretyczny dotyczący filmu awangardowego, jaki ukazał się w Polsce w okresie międzywojennym. Jednocześnie posiada on znamiona wysokiej rangi utworu literacko-filozoficznego, pisanego w formie dyskursu. Stefan Themerson opowiada w nim o wynalazku kina – ekranem jest u niego rozgwieżdżone niebo, a głównymi reżyserami mali mieszkańcy ziemi. Przedstawia własną historię kina począwszy od tego, jak dziewczyna z buszmeńskiego ludu dawnego wzięła garść tlejącego popiołu i cisnęła go w powietrze - i iskry stały się gwiazdami, poprzez urządzenie t.j. camera obscura, laterna magica, phenakistoskop, aparat fotograficzny i bioskop. Głosi pochwałę przypadku, polegającą na konstruowaniu ciągu obrazów w taki sposób, że choć był on kontrolowany przez twórcę filmu, to buduje znaczenia niezależne od pierwotnego zamierzenia. Przypomina o prawie tworzenia widzeń, tak jak nam się to podoba. Tekst O potrzebie tworzenia widzeń ukazał się w wersji książkowej w 1983 w wydawnictwie Gaberbocchus + De Harmonie w Amsterdamie pod tytułem The Urge to Create Visions.

Główny bohater Marcelianek Majster-Klepka przemierza świat, spotykając niezaradnych, leniwych i pozbawionych mocy sprawczej ludzi. Marcelianek pokazuje, że oprócz swojego losu można zmienić także los innych. Bohater idee zamienia w czyn. Stwarza wszystko, czego brakuje niezaradnym mieszkańcom: kopie studnię, buduje komin, poi zwierzęta, bosym robi chodaki. Zmienia Ciemnogród w Jasnogród – jest to znamienna przemiana, gdzie Marcelianek udowadnia, że działaniem mamy wpływ na własne życie oraz na otoczenie. Jest to reprint wydania z 1938 roku. Książka ma podtytuł „Przygód Marcelianka Majster- Klepki historyj 6 z czterobarwnymi linoleorytami Franciszki Themerson”.

Themersonom przyświecał cel, by książki były nie tyle bestsellerami, ale, jak sami je nazwali, BESTLOOKERAMI. 'Był gdzieś haj taki kraj, Była gdzie taka wieś” (dwie książki w jednym tomie) to właśnie takie bestlookery! 'Był gdzieś haj taki kraj, Byłą gdzieś taka wieś' są przykładem idealnej kompozycji słowa, ilustracji i typografii oraz zabawy językiem – zdania są jakby ulepione z plasteliny: giętkie, wymodelowane, zaskakujące! Rysunki Franciszki urzekają elegancją kreski, prostotą wyrazu i humorem.