Witold Gombrowicz was a Polish novelist and dramatist whose works are notable for their deep psychological analysis, a sense of paradox, and an absurd, anti-nationalist flavor. His writings often explore themes of immaturity, the formation of identity through interactions with others, and an ironic examination of social roles. Though he gained fame only in the final years of his life, Gombrowicz is now regarded as a foremost figure in Polish literature, celebrated for his unique voice and provocative insights into human existence.
Nach vierundzwanzig Jahren im argentinischen Exil kehrt Witold Gombrowicz 1963 nach Europa zurück und lebt ein Jahr in West-Berlin. Alles ist anders. Gombrowicz – »ich, der Europäer« – ist zu diesem Zeitpunkt in Westeuropa wenig bekannt und notiert, was er erlebt in diesem Berlin, wo »die Idylle einherging mit einer gewissen Scheußlichkeit, bei der man sich fragen konnte, ob sie von heute oder von gestern war«. Beobachtungen, die, heute wieder gelesen, eigentümlich zeitgemäß erscheinen.
Seria pism zebranych Witolda Gombrowicza, powstająca pod redakcją prof. Włodzimierza Boleckiego i honorowym patronatem Rity Gombrowicz, powiększa się o trzy kolejne tomy. Tym razem jest to opus magnum, najważniejszy utwór pisarza, a zarazem jedno z najwybitniejszych dzieł literatury XX wieku. Na tom 12. serii składają się dzienniki Gombrowicza z lat 1961–1969, posłowie prof. Tomasza Bocheńskiego, opracowanie odmian tekstu, nota wydawcy, bibliografie przedmiotowa i podmiotowa oraz bibliografia przedstawień teatralnych i telewizyjnych. Każdy z tomów wzbogacony jest o przypisy objaśniające kontekst biograficzny i literacki Dziennika. To właśnie Dziennik Gombrowicza stworzył normę powojennej polszczyzny literackiej, stał się wademekum stylu bycia i stylu pisania, specyficznego humoru, tragizmu, dawał lekcję stosunku do Polski i fundamentalnych zagadnień ontologicznych. Nadal pozostaje obowiązkowym podręcznikiem ludzi prawdziwie światłych, a jednocześnie jest kluczem do wielu zagadek Gombrowiczowskiej poetyki i światopoglądu.
Seria pism zebranych Witolda Gombrowicza, powstająca pod redakcją prof. Włodzimierza Boleckiego i honorowym patronatem Rity Gombrowicz, powiększa się o trzy kolejne tomy. Tym razem jest to opus magnum, najważniejszy utwór pisarza, a zarazem jedno z najwybitniejszych dzieł literatury XX wieku. Na tom 10. serii składają się diarystyczne zapiski Gombrowicza obejmujące lata 1953–1956. To właśnie Dziennik Gombrowicza stworzył normę powojennej polszczyzny literackiej, stał się wademekum stylu bycia i stylu pisania, specyficznego humoru, tragizmu, dawał lekcję stosunku do Polski i fundamentalnych zagadnień ontologicznych. Nadal pozostaje obowiązkowym podręcznikiem ludzi prawdziwie światłych, a jednocześnie jest kluczem do wielu zagadek Gombrowiczowskiej poetyki i światopoglądu.
Wyjątkowe, nie znajdujące porównania w polskiej literaturze dzieło, które od półwiecza nie straciło na aktualności. Z osobistych utarczek Witolda Gombrowicza z całym światem powstał dziennik, który przekracza wszystkie mozliwe granice, wywołuje tematy przemilczane i te, którymi żył i żyje świat. Opus magnum, dzieki któremu Gombrowicz zdobył światowe uznanie.
„Na dwa miesiące przed śmiercią Gombrowicz wygłasza trzynaście wykładów z filozofii dla Rity Gombrowicz i Dominika de Roux. «Pierwsze wykłady o Kancie – wspomina żona pisarza – odbyły się w sypialni Witolda. Głowę opierał na łokciu, przed sobą trzymał plik pożółkłych notatek z czasów argentyńskich wykładów, ale nie zaglądał do nich, tylko mówił z pamięci, wyraźnie i powoli, żebyśmy zdążyli zanotować. Był wspaniałym profesorem, mówił z werwą, precyzyjnie, wydobywając, co najważniejsze. Siedzieliśmy naprzeciwko niego i notowaliśmy na kolanach każde jego słowo». Gombrowicz wykłada, że ból i cierpienie nie leżą po stronie rzeczy, lecz po stronie przeżywającego Ja, które przez to, co je czeka, może przejść tylko samo, bez nikogo, w samotności”. Michał Paweł Markowski, fragment Wstępu „Ale czym jest filozofia? Żaden system filozoficzny nie trwa długo. Dla mnie jednak filozofia ma tę oto najwyższą wartość, że porządkuje świat w ramach pewnej wizji”. Witold Gombrowicz
Seria pism zebranych Witolda Gombrowicza, powstająca pod redakcją prof. Włodzimierza Boleckiego i honorowym patronatem Rity Gombrowicz, powiększa się o trzy kolejne tomy. Tym razem jest to opus magnum, najważniejszy utwór pisarza, a zarazem jedno z najwybitniejszych dzieł literatury XX wieku. Na tom 11. serii składają się diarystyczne zapiski Gombrowicza z lat 1957-1961. To właśnie Dziennik Gombrowicza stworzył normę powojennej polszczyzny literackiej, stał się wademekum stylu bycia i stylu pisania, specyficznego humoru, tragizmu, dawał lekcję stosunku do Polski i fundamentalnych zagadnień ontologicznych. Nadal pozostaje obowiązkowym podręcznikiem ludzi prawdziwie światłych, a jednocześnie jest kluczem do wielu zagadek Gombrowiczowskiej poetyki i światopoglądu.
Wspomnienia polskie należą do mniej znanych utworów Witolda Gombrowicza. Ogłoszone zostały dopiero po śmierci pisarza, utrzymane są w formie swobodnej, pełnej anegdot i dygresji gawędy o czasach przedwojennych, o życiu artystycznym Warszawy i spotykanych ludziach. Książka posiada walor duchowej autobiografii pisarza i jest najważniejsza dla zrozumienia innych jego dzieł.
In all seinen Werken spielt die Erotik eine bedeutende Rolle, ob die zwischen Frauen und Männern oder die gleichgeschlechtliche. Hier jedoch hebt der polnische Exzentriker, Egozentriker und Hedonist sie auf eine vollkommen neue Ebene. Zwischen 1944 und 1945 im lateinamerikanischen Exil erschienen und - ungewöhnlich für Gombrowicz - auf Spanisch verfasst, untersuchen die Essays in Das Drama mit unserer Erotik die Bedeutung der Erotik für das soziale Miteinander. Gombrowicz kritisiert das Geschlechterverhältnis, vor allem in seiner neuen Heimat Argentinien, das überkommene Rollenverständnis, die Reduktion der Frau zum Mädchen, ihre Selbstinfantilisierung und legt eindrücklich dar, welchen fatalen Einfluss diese Missstände in psychologischer, aber auch in gesellschaftlicher und politischer Hinsicht haben. Und er gelangt zu der Schlussfolgerung: Man möge ein Ministerium für Erotische Angelegenheiten einrichten. Bei all dem hat Gombrowicz vor allem die Situation der Frau in der Neuen Welt im Blick, das dort herrschende Schönheitsideal, aber auch veraltete Männlichkeitsbilder. Und es zeigt sich: Erotik ist niemals eine reine Privatsache, sondern immer auch ein Politikum
„Tom trzeci zawiera wywiady z Gombrowiczem — i prasowe, i te, których udzielał rozgłośniom radiowym oraz stacjom telewizyjnym. Były wśród nich najważniejsze rozgłośnie zachodnioeuropejskie, nie było natomiast ani radia polskiego, ani telewizji polskiej – o czym stale warto pamiętać, czytając ataki na Gombrowicza ówczesnych peerelowskich propagandystów. Tu też znalazły się «listy» Gombrowicza – jednak nie korespondencja, lecz wypowiedzi programowe: a zatem manifesty, sprostowania i oświadczenia słane do rozmaitych redakcji, będące inną formą Gombrowiczowskiej działalności literackiej i publicystycznej. List do ferdydurkistów jest tu metaforycznym uogólnieniem tego typu publikacji”. (ze wstępu prof. Włodzimierza Boleckiego do tomu 1 Variów)
