PAŃSTWO SZKOŁA KLASY

More about the book

Osią przewodnią książki są przemiany państwa i systemu klasowego w Polsce oraz relacji zachodzących między nimi w polu edukacyjnym po 1989 roku. W niektórych przypadkach analiza sięga jednak głębiej w PRL np.: po to aby pokazać genezę polskiej klasy średniej i jej stosunku do instytucji edukacyjnych lub przeanalizować historię specyficznego zarządzania relacjami klasowymi poprzez reformowanie systemu edukacyjnego. W rzadkich przypadkach te wycieczki sięgają jeszcze dalej np.: reform edukacyjnych II RP i historii „uniwersytetów ludowych”. Ostatnim rozdziałem będzie analiza kontrereform edukacyjnych PiS, które najprawdopodobniej domkną pewien etap w historii szkolnictwa w III RP. Wybór edukacji, jako pola empirycznej analizy relacji państwa i struktury klasowej wydaje się dosyć oczywisty. System edukacyjny pełni od swojego zarania niezwykle istotną rolę w procesie samoreprodukowania się struktur władzy i społeczeństwa. Program nauczania jest nasycony symboliką, która powoduje, że państwo przestaje być zbiorem instytucji i staje się wyobrażoną całością. Nawiązując do modelu „państwa w społeczeństwie” postweberysty Joela S. Migdala można powiedzieć, że system edukacyjny jest jednym ze sposobów wrastania państwa w społeczeństwo. Za pomocą lokalnych instytucji: szkół, przedszkoli, świetlic i bibliotek szkolnych, stanowiących „końcówki” lub „naczynia włoskowate” państwa, dokonuje się (re)definiowanie wspólnot i wspólnoty. Co więcej, jest to sektor rozległy i podlegający częstym reformom, a zarazem dający duże możliwości aplikowania bardziej ogólnych ujęć. Jasną wizję organizacji systemu edukacyjnego i szkolnego miał każdy z wdrażanych w ciągu ostatniego półwiecza paradygmatów administracji publicznej. Jednocześnie zarządzanie systemem edukacyjnym jest dosyć złożone, angażując władze wszystkich szczebli, dając zarazem duże możliwości angażowania podmiotów reprezentujących różne sektory. Analizując przemiany systemu edukacyjnego znajdziemy zarówno przykłady wzmagania mocy państwa, jak i spontanicznego, nieplanowanego i niekontrolowanego wycofywania się władz publicznych z regulowania tego pola.