Tomkowski Jan Books

Na przełomie XIX i XX wieku wśród Wyspiańskich, a także spokrewnionych z nimi rodzin Rogowskich, Parvich czy Waśkowskich, talenty artystyczne nie były rzadkością. Poświęcali swoje życie sztuce, chwytając za pióro, pędzel, dłuto rzeźbiarskie, a czasem nawet aparat fotograficzny. Młode panny grały na fortepianie, śpiewały pieśni i pisały wiersze. Talentów wśród nich nie brakowało, ale geniusz zdarzył się tylko jeden Stanisław Wyspiański, w którego cieniu pozostają do dziś pozostali bohaterowie tej książki Franciszek Wyspiański był utalentowanym rzeźbiarzem, jego brat Bronisław nieprzeciętnym fotografikiem działającym na prowincji. Joanna (Janina) Stankiewiczowa pozostawiła rękopisy, nad którymi pochylają się badacze literatury. Bardziej dociekliwi znają artykuły Zenona Parviego, a także jego dramaty. W kilku miastach stoją pomniki dłuta Tadeusza Błotnickiego, a jego Zarys historii ubiorów jest antykwarycznym rarytasem. Piórem władała sprawnie Maria Waśkowska, ale to jej młodszy brat Antoni pozostawił po sobie książki wspomnieniowe, sztuki teatralne i obrazy. Ich brat Tadeusz również był artystą. Nie pamiętalibyśmy o nich, gdyby w styczniu 1869 roku nie przyszedł na świat Stanisław Wyspiański. Przeżył niespełna 39 lat znacznie mniej niż Mickiewicz czy Norwid, mniej niż Słowacki i Krasiński. A jednak pozostawił dzieło niezwykłe, zdumiewające rozległością i wszechstronnością: wiersze, dramaty, doskonałe listy, obrazy, grafiki, rysunki. Ilustrował książki, projektował witraże, meble i wnętrza, zajmował się scenografią i reżyserią teatralną. Klan Wyspiańskich tylu dobrze zapowiadających się, zmarnowanych, zapomnianych, niespełnionych artystów. I geniusz Stanisław Wyspiański! JAN TOMKOWSKI eseista, prozaik, historyk literatury, badacz idei, profesor w IBL PAN. Opublikował m.in. eseje Juliusz Verne tajemnicza wyspa?, Mistyka i herezja, Dom chińskiego mędrca, Zamieszkać w Bibliotece, Don Juan we mgle, Ciemne skrzydła Ikara, Moja historia eseju, monografie: Juliusz Słowacki i tradycje mistyki europejskiej, Mój pozytywizm, Pokolenie Gombrowicza, Wojna książek, Pan Tadeusz poemat metafizyczny, syntezy: Literatura polska (13 wydań), Literatura powszechna, Dzieje myśli, Młoda Polska, Dzieje literatury powszechnej, szkice: Mistyczny świat Williama Blake'a, Secesja, Szkice młodopolskie, eseje autobiograficzne: Klasztor Maulbronn, Nie ma Pauliny, Judasz z ulicy Iglastej, powieści: Ragadon, Opowieści Szeherezady, Czarny elementarz, Jesień. Dla serii Biblioteka Narodowa opracował antologię Polski esej literacki.

Wybór prac Jana Tomkowskiego Słoneczne gospodarstwo. Szkice o literaturze polskiej to zbiór studiów, szkiców i artykułów, które powstały na przestrzeni czterdziestu lat i koncentrują się wyłącznie na literaturze polskiej. Najwcześniejsze teksty, z lat 70. i 80. XX wieku, badają mistykę europejską oraz jej wpływ na poezję romantyczną, z uwzględnieniem metafizyki i zjawisk paranormalnych. Autor analizuje twórczość Bolesława Prusa oraz poezję, która była często krytykowana przez pozytywistów, dążąc do rehabilitacji zjawisk artystycznych marginalizowanych w swoim czasie. W kolejnych opracowaniach zajmuje się postaciami takimi jak Miriam, Żeromski, Miciński i Wyspiański, podkreślając znaczenie XIX wieku jako epoki dominacji literatury. Tomkowski systematycznie publikuje refleksje na temat poezji i prozy XX wieku, nie ograniczając się do jednego pisarza czy nurtu. Analizuje nowatorów, takich jak Gombrowicz i Schulz, oraz kontynuatorów tradycji, jak Dąbrowska. Wśród poetów powojennych szczególnie interesuje go liryka Herberta, Grochowiaka i Rymkiewicza. W jego refleksjach nie brakuje także polskiego eseju, sięgającego od Norwida do twórczości Reja i Kochanowskiego. Tom I zbioru obejmuje szkice dotyczące literatury staropolskiej, romantycznej, pozytywistycznej oraz twórczości Prusa.

Jan Tomkowski, prozaik, eseista i historyk literatury, łączy w swojej twórczości różnorodne gatunki i tematy. Publikuje monografie, eseje, powieści oraz opowiadania. Debiutował w 1985 roku powieścią Ragadon, a cztery lata później ukazały się Opowieści Szeherezady. Wkrótce potem pojawiły się fragmenty powieści Zanim przyjdą Chińczycy, która jest wielowątkową, hermetyczną konstrukcją pełną ukrytej symboliki i fabularnych gier. Akcja rozgrywa się w Polsce lat osiemdziesiątych, w okresie po stanie wojennym, gdzie młodzi ludzie pragną wygodnie żyć lub emigrować. Bohater, mało zaradny, trafia do miejskiej czytelni, gdzie nie czeka się na czytelników, a książki prawdopodobnie nie są wypożyczane. Spotkawszy dwie postacie sprawujące władzę nad książkami, zaczyna snuć intrygi mające na celu zmianę polityczną, intelektualną i metafizyczną. Pochłonięty swoim projektem odcina się od rzeczywistości, wkraczając w świat szaleństwa i magii. Niepozorna starsza pani może być cesarzową, a jej towarzysz organizatorem spisku. Powieść prowadzi w nieznane regiony, które fascynują, ale i przerażają, podejmując spór z rzeczywistością. Zanim przyjdą Chińczycy to dzieło wymagające, otwierające nową perspektywę na literaturę.

Najszybszy, najnowszy, niezawodny, najprostszy w świecie przewodnik po literaturach świata! Arcydzieła, sylwetki pisarzy, style, problemy, tematy od Biblii do "Szatańskich wersetów", od starożytności do postmodernizmu, od Homera do Kundery! Kolejna książka najciekawszego chyba w tej chwili historyka literatury. Powstała (sądząc z cytatów) na założeniu, że historia literatury ma być Historią Ducha i że powinna być czytana z pasją. "Literatura powszechna", jak wszystkie prace Jana Tomkowskiego, na pewno nie jest nudna, na pewno można ją poczytać i na pewno można z niej się pouczyć. I jeszcze jedno - jest to chyba jedyna na świecie historia literatury napisana z humorem i lekkością.