Kariery senatorskie rzymskich trybunów wojskowych

More about the book

Epoka rządów Sewerów (193235 r.) ostatniej dynastii pryncypatu, cieszy się niezmiennie dużym zainteresowaniem czytelników (i badaczy) ze względu na jej przełomowe znaczenie w dziejach Rzymu. Utrwalany od czasów Augusta (przez kolejnych princepsów) porządek państwa oparty był na zasadzie współpracy cesarza z senatem i dogmacie ekspansji terytorialnej. Realizacja tych standardów zapewniała cesarzowi obwołanie go dobrym princepsem (princeps bonus) i deifikację, natomiast ich niewypełnienie groziło uznaniem cesarza za złego (princeps malus) i pośmiertnym skazaniem go przez senat na damnatio memoriae. W administracji państwa dominującą rolę odgrywali przedstawiciele elity społeczeństwa, czyli członkowie stanu senatorskiego, w drugiej zaś kolejności stanu ekwickiego. Relacje princepsów z senatem pogorszyły się wraz z uzurpacjami i wojnami domowymi, które były niemal stałym elementem za rządów Sewerów. Cesarze z tej dynastii władzę sprawowali dzięki współpracy z armią, w której dowódcami byli zarówno senatorowie, jak i ekwici. Znamienne były słowa wypowiedziane przez Septimiusa Severusa do synów, Caracalli i Gety, na łożu śmierci: Żyjcie w zgodzie, wzbogacajcie żołnierzy, a całą resztą pogardzajcie (Cassius Dio 77, 15, 2). Relacje Sewerów z senatem tylko okresowo można było uznać za dobre, choć princepsi cały czas wprowadzali do niego swoich protegowanych, próbując przekształcić ten organ w posłuszne sobie narzędzie. Rządy władców tej dynastii można tym samym uznać za przełomowe, a ich samych za prekursorów dominatu.