Jan Hartman Books

«Philosophical Heuristics» aims to translate philosophical issues into meta-philosophical issues examined from a unique perspective. The analytical and interpretive practice of heuristics seeks to grasp synchronously all the processes leading to the formation of philosophical discourse, its language, form and content. The book takes hermeneutics and pragmatism as a starting point for a multifaceted and systematic examination of philosophical heuresis and promotes a style of philosophising «in the suspense of heuristic reflection», something more than ordinary theoretical self-awareness.

Jan Hartman pisze z miłością sprawiedliwą i mądrą. Cóż więc dziwnego, że świat filozofa jest prześwietlony światłem jednocześnie gorącym i zimnym? Wciąż jest to światło - nieobojętna forma pochwały i obrony. Przenikania i kontemplacji.

Jeśli sądzisz, że wybory moralne pojawiają się w Twoim życiu wyjątkowo lub że „moja moralność to moja sprawa”, przeczytaj tę książkę Etyka bywa postrzegana jako dziedzina abstrakcyjna, która o zwykłych, życiowych sprawach niewiele ma do powiedzenia. Na co dzień unikamy języka moralności i myślenia w kategoriach etycznych. Bardziej obchodzi nas zgodność naszych czynów z prawem niż ich status moralny. Ponadto wolimy nikogo nie potępiać, a zamiast tego staramy się zrozumieć psychologiczne powody czyjegoś destrukcyjnego postępowania. Paradoksalnie – zauważa Autor – doszło do tego, że „moralizowanie i ocenianie uchodzi dzisiaj niemalże za niemoralne”. ETYKA ŻYCIA CODZIENNEGO pokazuje, że to wielki błąd. Analizując dziesiątki konkretnych, życiowych sytuacji, Jan Hartman udowadnia, że zdolność do trzeźwego moralnego osądu własnego i cudzego zachowania jest kluczowa zarówno dla funkcjonowania społeczeństwa, jak i osobistego rozwoju. Książka omawia niezwykle szeroki zakres tematów, od bardziej błahych – jak jazda tramwajem „na gapę”, aż po niezwykle poważne – jak aborcja. Choć Autor formułuje własne oceny, jego celem nie jest orzekać, jak należy postępować, lecz pokazać, jak poprawnie rozpoznać etyczny wymiar sytuacji, z którymi konfrontuje nas życie. Czyni to bez nadmiernego teoretyzowania i akademickich dyskusji, za to z dużą dawką zdrowego rozsądku, szczerości i życzliwości. „Ta książka nie jest, jak widać, poradnikiem dobrego życia, lecz wprowadzeniem do umiejętności dokonywania analizy moralnej w realnych sytuacjach, jakie niesie życie. Tę umiejętność chciałbym czytelnikom przekazać, a raczej pokazać, i zachęcić ich do jej dalszego samodzielnego kształtowania. Będę oczywiście odwoływał się tu i ówdzie do teorii etycznych (filozoficznych), lecz zasadniczo moim zamiarem jest trzymać się jak najbliżej realiów życia – osobistego i społecznego. Będziemy więc rozważać typowe i nietypowe, lecz realnie przytrafiające się ludziom sytuacje, zastanawiając się nad tym, jak należy się w nich i wobec nich zachować, aby było to moralnie dobre, a przynajmniej przyzwoite”. Z tekstu

Heurystyka filozoficzna jest pracą koncepcyjną, prezentującą szkic programu uprawiania filozofii za pośrednictwem refleksji metafilozoficznej, zmierzającej do bardzo wszechstronnego i systematycznego rozeznania zarówno w wielorakich możliwościach argumentacyjnych związanych z danym zagadnieniem, przeszkodach i pułapkach natury pojęciowej lub językowej, jak też w pozateoretycznych uwarunkowaniach mających wpływ na kształt dyskursu. Wszystkie czynniki, czy to natury pojęciowej, czy to pragmatycznej, językowej, społecznej, które kształtują rezultat w postaci teoretycznego wytworu, jakim jest dyskurs filozoficzny, argument, koncepcja, czy wreszcie tekst, nazywa się w tej pracy heurezą. Heurystyka jest próbą ukształtowania umiejętności intelektualnego panowania nad całokształtem heurezy. Zadanie jest trudne, bo każda poważana teoria filozoficzna wykazuje się znacznym stopniem samorefleksji, a w konsekwencji ulega złudzeniu, że dostarcza wystarczającego rozeznania teoretycznego zarówno w zakresie własnych swych roszczeń do prawomocności, jak i w odniesieniu do innych, konkurencyjnych koncepcji. Przezwyciężenie tej iluzji, inicjujące heurystykę filozoficzną jako teorię i umiejętność, jest możliwe tylko pod warunkiem, że nabędziemy zdolności do autentycznej adaptacji tych form teoretycznej samowiedzy, których dostarczają wielkie projekty filozoficzne, wszelako z zachowaniem autonomii niezbędnej do tego, by skonfrontować je z innymi postaciami filozoficznego krytycyzmu.

Każdy, kto ma do czynienia z filozofią, wie jak szybko wyparowuje jej potężny niegdyś autorytet. Od wielu lat wykłada się filozofię głównie jako naukę historyczną poświęconą swego rodzaju zabytkom kultury, jakimi są dzieła wielkich filozofów. Mało kto zaś wierzy, że filozofowie wciąż zdolni są naprawdę powiększyć naszą wiedzę zadanie to niemal w całej rozciągłości powierzamy naukowcom. Nie spodziewamy się już również od filozofów, aby pouczali nas, jak mamy żyć bądź jak powinniśmy się rządzić. Dobrych rad oczekujemy raczej od psychologów, a nauk moralnych od kapłanów (jeśli jesteśmy wierzący). Książka Jana Hartmana, profesora filozofii z UJ, autora wielu filozoficznych rozpraw i traktatów, objaśnia procesy kulturowe i społeczne, które doprowadziły wielki projekt Filozofia do kresu jego możliwości. Przede wszystkim jednakże uwaga autora skupia się na wyjątkowych i charakterystycznych dla filozoficznego sposobu myślenia koncepcjach i pojęciach, które albo wyczerpały już swój potencjał oddziaływania na naukę i kulturę, albo są zbyt ezoteryczne i dziwne, by zostać przez kulturę zaadaptowane i wykorzystane. Tym samym Zmierzch filozofii jest nie tylko opowieścią o pewnej pięknej katastrofie, lecz również wycieczką z przewodnikiem po rzadko odwiedzanych przez postronnych arkanach filozoficznego teatru myśli.

Za devatero horami se rozprostírá jedno malebné knížectví. Všichni by si tam žili šťastně a spokojeně, kdyby se nejednalo o moderní alpský stát Falkenberg, v jehož čele stojí mladý panovník, který zahyne za velmi podivných okolností. Z doposud přehlížené naivní princezny Alexandry se rázem stává následnice trůnu, která zjistí, že od pohádky ke dramatu je jenom malinký krůček. Okamžitě se stává středem zájmu tajného společenství velezrádců, tvořeného politickými špičkami Evropy. Když Alexandra konečně nachází sebedůvěru, přátele i lásku, zjistí, že byla jen figurkou krutých bohů na šachovnici života. A že nastal čas obětovat dámu...

Děj této krimi novely se začíná odvíjet na konci devadesátých let minulého století na jižní Moravě. Příběh tvoří dvě základní roviny: v první části můžeme sledovat neuvěřitelně pohnutý osud sedmnáctileté Jany, kterou drastická tragedie připraví o celou její rodinu. Zmrzačené a zničené dívce padá v zápětí do klína řízení rodinného podniku, kterému zprvu vůbec nerozumí. S pomocí úzkého okruhu přátel se jí ho ovšem podaří udržet nad vodou. To co končí jako obdivuhodný lidský příběh, ve druhé části knihy začíná jako ponurá detektivka, kdy hlavní hrdinka pomalu zjišťuje, že nic není tím, čím se zdá. Že nikdo tak nenapodobí krutou ruku osudu jako temná mysl člověka. A náruč milovaných se mění v obětí smrti...

Mladá švýcarská novinářka Julie právě prožívá nejšťastnější období svého života. To však brzy pomine, když se ji hlava největšího státu světa rozhodne vygumovat z historie. Nic netušící Julie totiž udržuje nevědomky vztah s mužem, který je pro nového ruského prezidenta trnem v oku. Útok ruských tajných složek přežije jen náhodou, a aby obhájila svoje místo ve světě, vrhá se do nebezpečného pátrání po největším tajemství 20. století. Čím více se blíží k odhalení pravdy, tím více se smyčka kolem jejího krku utahuje a vyplouvají na povrch šokující informace bořící ty nejznámější mýty evropské historie. Napínavá kniha nás provede spletitými uličkami nejvyšší ruské politiky, ale současně také můžeme sledovat paralelní osud tajemné devatenáctileté dívky ze začátku dvacátého století. Napínavý thriller plný nečekaných zvratů, historie a tajemství.